Boru sistemleri için C çeliği
C çeliği, karbon çeliği olarak ya da DIN 10020’ye göre alaşımsız kalite çeliği olarak da bilinir.
Bu çelik türü, %0,2 ile %0,65 arasında değişen karbon içeriği ve nikel ile krom gibi maliyeti yüksek alaşım bileşenlerinin nispeten düşük oranlarda bulunmasıyla tanımlanır. Karbon oranı daha yüksek olduğunda, bu çelik artık dövülemez hale gelir ve dökme demir olarak adlandırılır.
Bu özellikleri sayesinde C çeliği, atmosfere kapalı devrelerde, yani oksijen girişi olmayan sistemlerde (örneğin ısıtma, soğutma veya güneş enerjisi tesisatlarında) diğer malzemelere göre ekonomik ve güvenli bir alternatif sunar. Isıtma sisteminin doldurulması sırasında boru iç yüzeyine giren düşük orandaki oksijen, C çeliğiyle kısa sürede reaksiyona girer ve hızla bağlanarak devreden çıkarılır. Ayrıca C çeliği kolay işlenebilen bir malzemedir.
1. Kapalı devreler için C çeliği borular ve bağlantı parçaları
Isıtma tesisatlarında ve soğutma suyu sistemlerinde C çeliğinden üretilmiş borular ve bağlantı parçaları sıkça kullanılmaktadır. Bu oldukça mantıklıdır, çünkü C çeliği bağlantı parçaları ve boruları özellikle bu uygulamalar için son derece uygundur. Güvenli ve uzun ömürlü bir montajın nasıl kolayca gerçekleştirilebileceğini burada aktarıyoruz.
C çeliği boru ve bağlantı parçalarının en önemli avantajı: Ekonomik açıdan çok cazip olmalarıdır. Birkaç önemli hususa dikkat edenler için, bu malzeme tüm kapalı sistemler yani sürekli ya da düzenli oksijen girişi olmayan boru sistemleri için ideal bir çözümdür. Uygulamacılar, birkaç basit noktaya riayet ederek müşterilerine uygun fiyatlı ve güvenilir bir ısıtma veya soğutma tesisi sunabilirler.
2. C çeliği boru ve bağlantı parçalarının depolanması ve taşınması
C çeliği boru ve bağlantı parçalarının kuru şekilde depolanması, uzun ömürlü bir tesisatın en önemli şartıdır. Boruların doğrudan zeminde depolanmasından kaçınılmalıdır. Ayrıca, boruların folyo ile kapatılması istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Örneğin, burada yoğuşma suyu oluşabilir.
Taşıma için kapalı bir taşıma aracı kullanın. Temiz ve kuru bir depolama sağlandığında, diğer metallerle temas halinde depolama da mümkündür. Yine de tedbirli davranmak en doğrusudur; değerli ve değersiz metalleri birbirinden ayrı tutun! Bu ayrımı şantiyede örneğin şantiye konteynerlerimizdeki konsol rafları sayesinde kolayca yapabilirsiniz.
Şantiye konteynerlerimizle ilgileniyorsanız, bizimle iletişime geçebilirsiniz:
christian.langner@sanha.com | 0163 7925145
3. Kullanım alanına dikkat edin
C çeliğinden üretilmiş boru sistemleri, kapalı devrelerdeki tüm iç tesisatlar için sorunsuz şekilde kullanılabilir. Kapalı soğutma suyu sistemleri de C çeliği boru ve bağlantı parçaları ile kurulabilir. Yani: Dış mekânda döşeme yapılmaz, kimyasal olarak agresif atmosfer bulunmaz ve sisteme sürekli oksijen girişi olmaz. Bu sayede gidiş-dönüş hatları, kolon boruları ve dağıtım hatları C çeliği ile kolayca tesis edilebilir.
Isıtma sistemlerinin, alaşımsız çelikten üretilmiş parçalarında korozyon hasarını önlemek için mümkün olduğunca oksijensiz çalıştırılması gerekir (VDI 2035’e göre O2 ≤ 0,1 mg/l). Borunun üzerinde su birikmesi riski varsa, sistem AGI Q 151’ye uygun korozyon koruyucu boya ile korunmalıdır. Bu durum, borular şap altında veya nemli duvarlarda döşenmişse de geçerlidir. Alternatif olarak, paslanmaz çelikten 1.4301 malzeme numaralı NiroTherm® boru sistemi nemli ortamlarda mükemmel bir çözüm sunar.
Isıtma ve soğutma devrelerini, kapalı genleşme tankı bulunan kapalı bir boru sistemi olarak planlayın. Burada:
-
sistemde daima bir aşırı basınç bulunmalı ve
-
tesisatın her yerinde hava tahliyesi mümkün olmalıdır.
3.1 Yanıcı gazlar için kullanım yok
C çeliği borular ve bağlantı parçaları çoğu ülkede gaz tesisatlarında kullanılmaz. Bu bir sorun değildir – bu uygulamalar için Avrupa’daki kendi üretimimizden çeşitli sistemler sunuyoruz. Örneğin SANHA®-Press Gas veya NiroSan® Gas gibi.
4. C çeliği bağlantı uçlarını koruyun
Radyatör bağlantıları mümkünse yerden yukarı doğru değil, entegre yoğuşma suyu korumalı bir duvar bağlantı kutusu aracılığıyla doğrudan duvara yönlendirilmelidir. Böylece ne harç suyu ne de duvar nemi en hassas noktalarda C çeliğine zarar verebilir. Ayrıca korozyon koruması sonradan hasar görmemelidir.
Zemin ve diğer hatlar günümüzde çoğunlukla çok katmanlı kompozit borularla yapılır ve bunlar potansiyel oksijen kaynağı oluşturabilir. Ancak oksijen geçirmez alüminyum tabakalı uygun borular da mevcuttur.
4.1 Sıva altı montaj veya şap altında döşeme
Sıva altı montaj veya şap altı döşeme durumunda, dıştan galvanizli sistem boruları ve pres bağlantı parçaları uygun ek korozyon koruması ile korunmalıdır. Bu konuda AGI Q151 önemli bir kaynaktır ve her zaman dikkate alınmalıdır.
Dikkat: Özellikle izolasyon altı korozyon kritik bir konudur! Bu, sadece yalıtımın etkisini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda korozyonun fark edilmeden ilerlemesine neden olur.
5. Doğru basınç testi
İlk basınç testleri, uygun inşaat aşamalarında kuru basınçlı hava ile yapılmalıdır. Tesis işletmeye alınana kadar test için su kullanılmamalıdır.
Zorunlu olarak su ile test yapılması gerekiyorsa, suyun öngörülen kaliteye sahip olması ve testten en geç üç gün sonra sistemin çalışma ortamı ile yeniden doldurulması gerekir.
Bu arada: Basınç testi protokollerimizi buradan indirebilirsiniz.
6. Devreye alma
Devreye almadan önce tesisat mutlaka yıkanmalıdır. Böylece montaj sırasında sisteme giren gevşek kir ve yabancı maddeler uzaklaştırılır. Her durumda yıkama ve devreye alma işlemleri üretici talimatlarına göre yapılmalıdır. Yıkama ve devreye alma ile ilgili bilgileri CIBSE AM14:2010’da bulabilirsiniz.
C çeliği boru sistemlerinin çoğu dıştan veya her iki taraftan (ısıtma için geçerli değil) galvanizlidir. Yaklaşık 7 mikrometre kalınlığındaki bu tabaka, DIN EN ISO 2081’e göre (Yük sınıfı 1) sınırlı bir koruma sağlar. Bu nedenle bu sistemler sıcak ve kuru ortamlarda montaja uygundur. Yüzey kısa süreli ıslanırsa, boru yüzeyi hızlıca kurutulduğu sürece bir sorun oluşmaz.
7. Etkin korozyon koruması
Yoğuşma oluşması bekleniyorsa (örneğin soğutma hatlarında), difüzyona kapalı bir koruma yapılmalıdır. Bu koruma, kapalı gözenekli bir yalıtım malzemesi ile AGI Q151’e uygun bir korozyon koruma boyasından oluşmalıdır.
7.1 Değerli ve değersiz metallerin birlikte kullanımı (karma montaj)
Korozyon, değerli metallerle karma montaj durumunda da meydana gelebilir. Bu yüzden akış yönü kuralına mutlaka dikkat edilmelidir. Karma montajda aynı sistemde farklı malzemeler kullanılır. Bu, boruları, armatürleri ve tankları kapsar. Bu durum DIN 1988’e göre tamamen önlenemez ve mevcut teknoloji seviyesidir.
Ancak: Bu durum korozyona yol açabilir ve zamanla değersiz metalin çözünmesine sebep olabilir.
Su önce değersiz malzemelerden geçip daha sonra değerli malzemelere temas ederse korozyon riski önemli ölçüde azalır. Tam tersi durumda örneğin bakır iyonları demir veya çinko yüzeyine çökelir ve değersiz çinko veya demir çözünür. Bunun sonucu, “bakır kaynaklı çukur korozyonu” olarak bilinir.
7.2 Açık / havalandırmalı devreler kullanılmaz
Korozyonun oluşması için üç unsur gerekir:
- Oksijen
- Su
- Değersiz bir metal
Dolayısıyla: Oksijen girişi korozyon riskini artırır. Bu nedenle açık sistemlerde paslanmaz çelik, çok katmanlı kompozit veya bakır kullanılmalıdır.
Isıtma sistemlerinin dolum ve tamamlayıcı suyu da oksijen içerir. Genelde içme suyu kullanılabilir. Bunun pH değeri farklı olabilir – ideal değer 8,2 – 10’dur. Tuzsuz işletim modunda pH dalgalanmaları daha kolay tolere edilir. Isıtma suyunun elektriksel direnci, koruyucu tabakanın direncinden daha yüksektir. Bunun dışında VDI 2035 kuralları geçerlidir.
8. İşletmeci bilgilendirme ve bakım aralıkları
İşletmeciyi korozyonla ilgili konular (beklenmedik mekân kullanımı, maksimum nem, katkı maddelerinin kullanımı vb.) hakkında bilgilendirin.
Tavsiye edilen kontrol aralıklarına dikkat çekin. En iyisi, işletmeci ile hemen bir kontrol tarihi belirleyin.
Sonuç
C çeliği boru sistemleriyle uygulamacılar, inşaat projelerinde son derece rekabetçi teklifler sunabilir.
Birkaç basit adımla boru sistemini kalıcı olarak korozyondan korumak mümkündür. Bunun için inşaat aşamasında boruların kuru ortamlarda depolanmasına ve döşenmesine, boruların çevresine su girmesinin erken fark edilmesine ve/veya boru yüzeylerinin etkili korozyon koruması ile kaplanmasına dikkat edilmelidir. Bu hedefe ulaşmak için yeni kurallar yazmaya veya yeni ürünler geliştirmeye gerek yoktur. Sadece bilinen teknik kuralların ve standartların dikkate alınması ve uygulanması yeterlidir.
Borular ve bağlantı parçaları – bir sistem!
C çeliğinden üretilmiş dört boru sistemi sunuyoruz:
Galvanizli çelikten sistem pres bağlantı parçaları ve borular, tüm kapalı sistemler (ısıtma, soğutma, güneş enerjisi sistemleri, basınçlı hava veya gazlar – sistem ve conta tipine göre, montaj talimatına dikkat edin) için özellikle ekonomik bir alternatiftir.
Endüstrideki yüksek sıcaklık uygulamaları için kırmızı FKM conta halkalı bir varyant da mevcuttur (108 mm’ye kadar ölçülerde).
Heavy Metal: Kaynak yerine presleme
Kalın cidarlı çelik borular eskiden kaynakla birleştirilirdi. Bu yöntem çok güvenilir ama aynı zamanda çok zaman alıcıdır.
Heavy Steel Press ve Heavy Steel Press Gas sistemleri sayesinde bu tür boru hatları kolayca preslenebilir.
C çeliği pres bağlantı parçaları ve boruları ile ilgili teknik danışmanlık
Sorularınız için +49 2054 925 170 numaralı telefondan veya technik@sanha.com adresinden Teknik Uygulama Danışmanlığımıza ulaşabilirsiniz.
Termal genleşme hakkında bilgileri bu dokümanda bulabilirsiniz.